नुन
===
सेतो रङ शान्तिको रङ हो । यो रङले आँखालाई सित्तल बनाउँछ, मनलाई भारी । सेतो रङ भएका वस्तुहरूमध्ये एउटा वस्तु हो नुन ।
नुन थोरै हुँदा रोग लाग्छ । धेरै हुँदा पनि रोग लाग्छ । यो नुनको मुख्य विशेषता हो । यसको सोझो गर्न जाने पनि रोग लाग्छ नजाने पनि । सोझो गर्नुको अर्थ राणाशासनमा गर्ने जनताको व्यवहारजस्तो हैन । यहाँ सोझोको अर्थ गणतन्त्रका प्रजाहरूले भरोसा गर्ने सर्वोच्च अदालतजस्तो मानौँ ।
नुन अत्यावश्यक हुन्छ त्यतिवेला जतिवेला हामीलाई नोकरको खाँचो पर्छ । नोकर तीनिहरूलाई भनौँ जो विलासी जीवनको खोजिमा आफ्नो उचाइ बिर्सिएर अर्कैको धरातलमा जिइरहेका हुन्छन् । यदी हामीले हाम्रोमा काम गर्ने नोकरलाई नुन खुवाउन सकेनौँ भने उसले बाङ्गो गर्न थाल्छ । बाङ्गो नुनको कमीका कारण लाग्ने सरुवा रोग हो । जहाँ धन नम गरेको उच्चकोटीको भाइरसले अप्रत्यक्ष प्रभाव पार्छ र यसको असर चिता नामको उच्चकोटीकै खटियामा मस्त ननिदाउन्जेल रहन्छ ।
नुनलाई अवस्था अनुसार सेवन गर्नुपर्छ । प्रेसर धेरै भए नुन कम खाने र प्रेसर कम भए नुन अलि बढी खाने गर्नुपर्छ । यो विज्ञानको तर्क हो । म सहमत नहुन पनि सक्छु । नुनको प्रभाव डक्टरले बुझेभन्दा अलि फरक हुन्छ । यदि नुन अलि बढी भयो भने अलि बढी चेलीहरू च्यातिन्छन् चेलाहरू सग्ला रहन्छन् । यदि नुन कम भयो भने चेली च्यातिँदा चेलाहरू पनि च्यातिन्छन् उता चेलीको मन भने नुनले पाक्न थाल्छ । हँसियाले काक्रो काटम् या काक्रोले हँसिया काटिने काक्रो हो ।
विज्ञान मान्दा पनि नुन र प्रेसरको सम्बन्ध बुझिएन भने तत्कालीन राजनीतिजस्तो हुन्छ जिन्दगी । नुन र प्रेसरको सम्बन्धलाई बुझेर मात्र हरेक कामको थालनी गर्नुपर्छ । अन्यथा हामीले थप नुनको जोहो गर्नमा थप समय व्यतित गर्न पर्न सक्छ । यसो हुँदा नुनको मूल्य आकासिन सक्छ । हामीलाई थाहा भएकै कुरा हो ।
“दूधको मूल्यवृद्धि हुँदा कालो चियाको मूल्य वृद्धि हुने देशको इमान्दार नागरिक हामी ।”
हामीलाई थाहा छ नुनको मूल्यमा परिवर्तन हुँदा देशमा प्रयोग हुने सम्पूर्ण वस्तुको मूल्य बढ्छ र बढ्नु पनि पर्छ । यदि बढेन भने अर्थविद्हरूको पुर्वअनुमान मिथ्या हुन जान्छ । किनकी नेपालको अर्थतन्त्रको विश्लेषण गर्ने मुख्य तत्व परम्परा हो । देशको अर्थतन्त्र बलियो बनाउन हामीले नुनको पारदर्शी प्रयोग गर्नैपर्छ ।
नुन भनेको भरोसा हो । नुन भनेको धर्म हो । नुन भनेको सहकार्य हो । नुन भनेको व्यस्थापन हो । नुन भनेको साझेदारी हो ।
नुन भरोसा हो :-
नुन भरोसा हो किनकी कसैलाई नुन खुवाएपछि नुनको तागत यति हुन्छ कि उसले नुन खुवाउनेको विरुद्धमा एक बोल्न सक्दैन । कानुन पनि नुनको भाइ साबित हुन्छ ।
नुन धर्म हो :-
किनकी नुनको सेवन गरिसकेपछि जो कोही कृष्ण बन्छन् र अर्जुनको सारथि । अझ भनौँ मृत्युलाई शीरमा स्वीकार्ने कर्ण बन्छन् ।
नुन सहकार्य हो :-
किनकी नुनको सेवन गरेपछि कानुनले नुनको धर्मलाई बुझेको हुन्छ । नुनको सेवन गर्नेहरूले अप्रत्यक्ष रुपमा सहकार्य गरेका हुन्छन् । खोके सँगै खोक्ने, बोके सँगै बोक्ने अनौठो सम्बन्धमा तल्लिन रहन्छन् नुनप्रसादहरू ।
नुन व्यवस्थापन हो :-
नुनले भोक, रोग, र सन्तुष्टिका लागी आवश्यक पर्ने नगद नारायणको व्यवस्थापन गर्छ । यसले अस्पताललाई , भान्सालाई, श्रीमतीलाई, बजारलाई सन्तुष्टि दिने काम गर्छ र विलासी जीवन व्यवस्थापन गर्ने काम गर्दछ ।
नुन साझेदारी हो :-
किनकी नुन भनेको जोतारो हो जसले बाँधिएपछि हल छुट्न मिल्दैन यदी छुटिगयो भने हली अनौ अठ्याएर बसेको हुन्छ, हातमा लौरो लिएर । नपढेको हलिको लौरो खानुभन्दा जुवा नभाँचिएकै बेस् । बाध्यता भनौँ या रहर एक पटक नुनको भागेदार भएपछि जोडी छुट्टिन मुस्किल पर्छ साझेदारीमा ।
भरसक नुन नखादा दीर्घ जीवनको कल्पना गर्न सकिन्छ । दीर्घ भविष्यको कल्पना गर्न सकिन्छ । स्वस्थ भविष्यको कल्पना गर्न सकिन्छ । स्वस्थ भविष्य भनेको त्यो समय अवधी हो जहाँ उच्च रक्तचापजस्ता निम्न कोटिको रोगहरूबाट हामी मुक्त रहन्छौँ ।
****
अदिप अधिकारी
रिट्ठे सापिङ्ग काभ्रेपलाञ्चोक
नोटः– हजुरहरूले पनि आफ्ना लेख, रचना, ज्ञान–विज्ञान सम्बन्धित खोज, विभिन्न जानकारी आदि यस साइडको नियममा रहेर प्रसारण गराउँन चाहानुहुन्छ भने हामीसँग सिधा सम्पर्क गर्नुहुन अनुरोध पनि गर्दछौँ । धेरै धेरै धन्यवाद ।
धन्यवाद खाेज सर्चलाई
स्वागतम् ।